4.2.5 Vluchtelingen en asielzoekers

Ook in 2017 willen we voldoen aan de taakstelling voor de huisvesting van vergunninghouders en zetten we in op integratie en participatie. De GGD wil alle kinderen tot 18 jaar van asielzoekers en vergunninghouders goed in beeld te hebben, jeugdgezondheidszorg aanbieden en bij bedreigingen van de gezondheid of ontwikkeling de juiste ondersteuning en zorg inschakelen. Voor alle asielzoekers en vergunninghouders geldt dat de GGD vanuit haar taken publieke gezondheid deze doelgroep zo goed mogelijk wil bereiken om de gezondheidsrisico's zo veel mogelijk te beperken. Samenwerking met alle partners op het gebied van zorg, welzijn zijn essentieel om tijdig passende zorg te bieden. We willen door intensivering van maatschappelijke begeleiding van vergunninghouders de mogelijkheden tot integratie en participatie versterken. Ook geven we daartoe uitvoering aan de participatieverklaring. We willen (weer) beter zicht krijgen op de groep vergunninghouders in onze gemeente. Daarom zijn we in 2017 gestart met een pilot waarbij op basis van een assessment een individueel trajectplan wordt uitgezet. Onverkort streven we ernaar te voorkomen dat mensen zonder voorzieningen op straat belanden. De gemeente Groningen biedt daartoe indien nodig sobere opvang aan dakloze vreemdelingen. Eind 2017 kregen ruim 300 personen dergelijke opvang.

Realiseren van de taakstelling huisvesting vergunninghouders en bieden van maatschappelijke begeleiding.
In samenwerking met het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers en de woningcorporaties in Groningen zorgen we voor het huisvesten van vergunninghouders. In 2017 hebben wij in totaal 366 vergunninghouders gehuisvest op een taakstelling van 292 te huisvesten vergunninghouders. Dit betekent dat we fors voorlopen op de taakstelling voor het jaar 2018.
De maatschappelijke begeleiding van vergunninghouders wordt voor de gemeente Groningen uitgevoerd door Humanitas. De maatschappelijke begeleiding bestaat uit het bieden van praktische hulp, ondersteunen bij het kiezen van een inburgeringstraject en het stimuleren van participatie en integratie. De maatschappelijke begeleiding is flink geïntensiveerd en omvat nu een groot aantal leefgebieden: wonen, onderwijs, taal, gezondheid en activering. Een laatste onderdeel van de maatschappelijke begeleiding is de participatieverklaring. Hierbij maken vergunninghouders in een serie van drie workshops kennis met de kernwaarden van de Nederlandse samenleving. De participatieverklaring is sinds 1 oktober 2017 onderdeel van de Wet Inburgering en verplicht voor iedere (inburgering plichtige) vergunninghouder.  

Trajectbegeleiding en parallelle trajecten
Om (weer) meer zicht te krijgen op de vergunninghouder en hem beter te kunnen begeleiden naar participatie zijn we binnen de gemeente, in de vorm van een pilot, gestart met een nieuw werkproces. Nieuwkomers maken zo snel mogelijk een assessment, waarmee hun mogelijkheden en wensen op gebied van werk en participatie in beeld worden gebracht. De uitkomsten worden gebruikt om gezamenlijk een zo passend mogelijk trajectplan op te stellen. Tot 1 januari 2018 zijn circa 80 trajecten gestart.
Gezamenlijk met het Alfacollege, Noorderpoort en de Hanzehogeschool hebben we gewerkt aan het uitrollen van parallelle trajecten. We vinden het belangrijk dat vergunninghouders, naast hun inburgering, deelnemen aan de Groningse samenleving om duurzame integratie te bevorderen. Waarbij (taal)stages, opleidingen, werkervaringsplekken of (vrijwilligers)werk ingezet kunnen worden.

Opvang van dakloze vreemdelingen en knelpunten noodopvang
Asielzoekers die rechtmatig in Nederland verblijven maar niet in aanmerking komen voor opvang door het Rijk, bieden wij materiële ondersteuning via het fonds Knelpunten noodopvang.  Het fonds Knelpunten noodopvang gebruiken we eveneens om de eigen bijdrage te vergoeden van medicatie voor onverzekerbare vreemdelingen. In noodgevallen worden ook noodzakelijke tandartskosten vergoed uit het fonds Knelpunten noodopvang.
Wij verstrekken subsidie aan Vluchtelingenwerk Noord-Nederland voor het bieden van maatschappelijke- en juridische ondersteuning aan ex-Alleenstaande Minderjarige Vreemdelingen (ex-AMV's). Ex-AMV's die actief meewerken aan het krijgen van een helder toekomstperspectief komen tevens in aanmerking voor materiële ondersteuning in de vorm van leefgeld.
Sinds maart 2015 bieden we op grond van gerechtelijke uitspraken sobere opvang voor uitgeprocedeerde vreemdeling, de zogenoemde bed-bad-broodvoorziening. In college en raad bestaat hiervoor brede steun, op grond van de opvatting dat het ongewenst is dat mensen zonder voorzieningen op straat komen te staan. Deze vorm van opvang is in 2016 op basis van een tijdelijke regeling en met financiering door het Rijk, gecontinueerd. Eind 2016 is de Rijksfinanciering beëindigd. In 2017 hebben we de bestaande bed bad brood-voorziening gecontinueerd en uit eigen gemeentelijke middelen bekostigd. Het aantal mensen dat opvang krijgt is in 2017 verder toegenomen tot 318 eind 2017.

De GGD voert sinds 2009 de publieke gezondheid asielzoekers uit. Het COA betaalt de GGD voor de uitvoering van taken in de opvanglocaties op het gebied van jeugdgezondheidszorg, infectiebestrijding, technische hygiëne zorg, collectieve gezondheidsbevordering, individuele preventie SOA/HIV, seksuele en reproductieve gezondheid en de coördinatie lokale afstemming in de zorgketen. Net als voor alle inwoners van de stad voert de GGD ook voor vergunninghouders haar publieke gezondheidszaken uit, maar nu voor rekening van de gemeente. Omdat vergunninghouders vanwege grotere gezondheidsrisico's een grotere zorgvraag hebben, is een grotere inzet nodig, waarmee ook extra kosten zijn gemoeid.

De begeleiding voor het thema gezondheid in het integratietraject van een vluchteling blijft in de praktijk beperkt tot het regelen van de basisvoorzieningen zoals ziektekostenverzekering, huisarts, tandarts en apotheek. Om goed te kunnen integreren in de Nederlandse samenleving is het ook belangrijk om te weten hóe de Nederlandse gezondheidszorg werkt. In 2017 is door een samenwerkingsverband van de gemeente Groningen, Stichting Didar en het Wenckebach Instituut (Universitair Medisch Centrum Groningen) een start gemaakt met het ontwikkelen van een communicatiemiddel voor coaches en professionals. Het doel van dit communicatiemiddel, de Zorgintro Gesprekskaarten (ZIGK), is de toegang tot de zorg te verbeteren en de gezondheidsvaardigheden van statushouders te versterken.

De taakstelling huisvesting vergunninghouders hebben wij in 2017 ruimschoots gehaald. De maatschappelijke begeleiding aan vergunninghouders is geïntensiveerd en uitgebreid met de participatieverklaring.
Wij hebben een start gemaakt met het afnemen van een assessment bij vergunninghouders op basis waarvan een gezamenlijk trajectplan wordt opgesteld. Ook zijn we begonnen met het uitrollen van parallelle trajecten.
Door het bieden van sobere opvang aan dakloze vreemdelingen in de zogenoemde bed bad brood-voorziening, voorkomen we dat mensen zonder voorzieningen op straat terecht komen. Vanuit deze voorziening werken zij aan verheldering van het toekomstperspectief..
De taken op het gebied van de publieke gezondheid hebben wij uitgevoerd. Wij hebben een start gemaakt met het ontwikkelen van Zorgintro Gesprekskaarten.