4.1.5 Lokaal gezondheidsbeleid, infectieziektebestrijding en openbare gezondheidszorg
Een prettige leefomgeving voor jong en oud, voor zowel een 8 of 88-jarige, werkt positief op ons welzijn en onze gezondheid. In die zin staat gezondheidsbeleid niet op zichzelf. Ons gezondheidsbeleid versterkt en draagt bij aan de verschuiving naar preventie in onze andere beleidsvelden. Tegelijkertijd hebben de interventies die we plegen in het kader van onze andere beleidsvelden op hun beurt weer een positief effect op de gezondheid van de inwoners van onze stad. Positieve gezondheid wil zeggen dat wij streven naar een omgeving die in algemene zin positief is voor de gezondheid van de burgers in onze stad. Een dergelijke omgeving nodigt uit tot gezonde keuzes. Aanvullend op de algemene verbinding tussen gezondheid en een positieve leefomgeving, benoemen we in dit hoofdstuk de acties de we specifiek doen in het kader van gezondheidsbeleid, infectieziekten en openbare gezondheid.
We willen een stad zijn waar iedere baby een gezonde start heeft, onze kinderen opgroeien tot gezonde volwassenen en waarin volwassenen gelijke kansen hebben op gezondheid en een gezonde levensloop. Hoe we dit willen doen staat beschreven in het uitvoeringsprogramma Samen Gezond in Stad. Dit is opgebouwd uit drie programmasporen Gezonde Stad, Gezonde Wijk en Gezonde Jeugd. Tussen de Groninger wijken bestaan substantiële verschillen qua leefwijze en leefstijl, die mede samenhangen met de sociaaleconomische situatie van de bewoners. Om deze reden investeren wij ook het komende jaar extra in de Groninger wijken met de grootste gezondheidsachterstanden. In het kader van gezonde jeugd investeren we in het gezond opgroeien van kinderen en stimuleren wij een actieve en gezonde leefstijl.
Daarnaast hebben we op basis van de Wet publieke gezondheid een belangrijke rol in de bestrijding van infectieziekten. We zijn zowel verantwoordelijk voor preventieve maatregelen als voor bestrijding van (een epidemie van) infectieziekten, zoals tuberculose en seksueel overdraagbare aandoeningen (soa).
In het de openbare gezondheidszorg richten we ons op:
- Jeugdgezondheidszorg;
- Forensische geneeskunde;
- Epidemiologie;
- Technische hygiënezorg (waaronder inspecties kinderopvang;)
- Milieugezondheidszorg;
- Infectieziektebestrijding, tuberculosebestrijding, seksuele gezondheidszorg;
- Geneeskundige hulpverleningsorganisatie in de regio;
- Crisisdienst.
Met de volgende indicatoren wordt de voortgang van dit beleidsveld gemeten. Als er geen gegevens beschikbaar zijn/of één maal per twee jaar gemeten worden staat er een streepje.
Prestatie indicator(en) | Behaald 2016 | Beoogd 2017 | Behaald 2017 |
|---|---|---|---|
% 5-jarigen op gezond gewicht | - | 80% | 78% |
% 10-jarigen op gezond gewicht | - | 75% | 75% |
% jongeren in het voorgezet onderwijs (< 18) dat binge drinkt | - | 41% | - |
% volwassenen met gezonde psychische gezondheid | - | 93% | 94% |
% jongeren op het voortgezet onderwijs dat voldoende weerbaar is | - | - | -- |
Wat wilden we bereiken in 2017?
- We wilden bevorderen dat gezondheid steeds meer ‘op de maatschappelijke agenda zou komen te staan’ en steeds meer verbonden zou worden met andere programma's (armoede, participatie, sport, ruimtelijk). Ook wilden we via de WIJ-teams inzetten op preventie en gezondheidsbevordering.
- Het onderwerp 'Gezonde Stad' wilden we, binnen het brede thema Healthy Ageing, verder ontwikkelen in samenwerking met de kennisinstellingen en het Healthy Ageing Network Noord-Nederland (HANNN).
- We wilden bereiken dat doelgroepen de GGD weten te vinden voor soa-onderzoek en vragen over seksualiteitsproblemen en risicogedrag en andere gezondheidsproblemen (bijvoorbeeld abortus). Daarbij wilden gebruik maken van nieuwe vormen van seksuele hulpverlening en zoveel mogelijk aansluiten bij nieuwe ontwikkelingen op e-health gebied.
- Blijvend aandacht voor seksuele gezondheid bij prostituees door de consulten van het Straat Prostitutie Project en het inloopspreekuur. Met alle betrokken instellingen wilden we inzetten op een persoonsgerichte aanpak om de prostituees uit de Tippelzone te halen.
- We wilden de publieke gezondheid effectief en efficiënt organiseren. Het scenario dat vanuit het ontwikkelperspectief daarvoor is gekozen, zouden we in 2017 uitwerken waarbij de GGD een meer op de behoeften van gemeenten toegesneden taakinvulling zal leveren. Het voornemen was om nadrukkelijker met gezamenlijk overeengekomen opdrachten werken zodat de aansluiting op ons sociale domein(WIJ) wordt versterkt.
Wat hebben we hiervoor gedaan?
Lokaal gezondheidsbeleid
De afgelopen jaren hebben we ons – onder de noemer van Samen Gezond in Stad – samen met inwoners en een groot aantal partijen ingezet voor een gezonde en vitale stad. Gezondheid werd steeds meer verbonden met programma’s als armoede, sport, voedselbeleid en participatie. We zien dat de WIJ teams een belangrijke functie hebben waar het gaat om preventie en bevorderen van gezond gedrag. WIJ stimuleert bewoners de eigen regie te nemen en de gezondheidsvaardigheden te versterken. Op een aantal thema’s – geboortezorg, suïcide preventie en het bevorderen van een gezonde en actieve leefstijl bij de jeugd - hebben we extra geïnvesteerd.
Ondanks de mooie resultaten zijn er nog voldoende uitdagingen. Een goede gezondheid is belangrijk voor het volgen van onderwijs, het vinden van werk en het hebben van sociale contacten. Omgekeerd is meedoen aan de samenleving door het volgen van onderwijs, het hebben van werk en een sociaal netwerk van grote invloed op hoe vitaal, succesvol en gezond iemand is. Gezondheid raakt aan al onze beleidsterreinen en meerjarenprogramma’s zoals: positief opgroeien, sport & bewegen, Leefomgeving, wonen, maatschappelijke ontwikkeling, zorg, arbeid, werk & inkomen, mobiliteit, klimaat, groen en voedselstrategie. Daarom beschouwen we gezondheid als een sociale, ruimtelijke en ook economische opgave.
Het realiseren van onze gezondheidsdoelen – winnen van aantal gezonde levensjaren en inlopen gezondheidsachterstanden - vraagt meer dan ooit om een integrale visie en aanpak voor de lange termijn, om samenwerking met een groot aantal partners, om een consequente en systematische toepassing van de kennis en het onderzoek van de kennisinstellingen en om een continue dialoog met de inwoners van de stad.
Samen met onze Akkoord van Groningen – partners Rijksuniversiteit Groningen/ Universitair Medisch Centrum Groningen, Hanzehogeschool en HANN hebben we de Healthy Ageing Visie, G6 voor een Gezonde Leefomgeving opgesteld. Deze Visie vormt de basis van het nieuwe gezondheidsbeleid Groningen Gezond 2018-2021, dat eind 2017 is vastgesteld door de raad.
In het Uitvoeringsprogramma behorend bij de Healthy Ageing Visie zijn de volgende maatregelen opgenomen en uitgevoerd:
- Blue Zone Selwerd: Selwerd is de eerste wijk waarin we in 2017 zijn gestart met de brede Gezonde Stadsaanpak. We koppelen fysieke projecten aan sociaal-maatschappelijke vraagstukken.
- Who Cares in De Oosterparkwijk: Prijsvraag over de ontwikkeling van toekomstgerichte, innovatieve visies op Nederlandse woonwijken, gericht op de verwachte nieuwe impuls die vergrijzing en veranderingen in de zorg en ondersteuning zullen geven aan de ruimtelijke vernieuwing van wijken.
- Healthy Ageing Week: De Akkoordpartners, Healthy Ageing Network Northern Netherlands en het Groninger Forum organiseerden 7 t/m 15 oktober 2017 een Healthy Ageing Week.
- EU-project gehonoreerd: De succesvolle samenwerking in het kader van Healthy Ageing Week droeg er aan bij dat een Europese Call is gehonoreerd: HeaLIQs 4 cities. Dit wordt uitgevoerd tijdens de 4 Mijl 2018.
- Rookvrije Generatie: We hebben ons aangesloten bij de landelijke Alliantie Nederland Rookvrij! en een lokale coalitie opgericht die het roken in- en om de gebouwen van de betreffende partners gaat ontmoedigen. Focus ligt op het niet meer roken in de buurt van kinderen.
- Communicatie/zichtbaarheid/bijeenkomsten van het netwerk: We organiseerden en namen deel aan diverse bijeenkomsten en expertmeetings met onze externe partners en de raad om het netwerk rondom de Gezonde Stad te bouwen.
Publieke gezondheid
Infectieziektebestrijding
In 2017 zijn er ruim 6.000 bezoekers op soa-consult geweest. Door nieuwe (digitale) vormen van seksuele hulpverlening verwachten we op termijn een afname van de consulten op de spreekuren met een groter bereik van de doelgroep. Over heel 2017 behandelden we meer dan 3.700 mensen via het telefonisch spreekuur.
Inzet op seksuele gezondheid in de prostitutie via een prostitutiespreekuur, het straatprostitutieproject (SPP), internet-veldwerk en signalering mensenhandel. Daarnaast zijn clubs/massagesalons bezocht waar met vrouwen is gesproken en vrouwen zijn onderzocht. Vanuit de GGD is een grote bijdrage geleverd aan het prostitutiebeleid van de stad Groningen.
Via de nieuwe Website Liefde & Genot konden scholen voor de eerste keer hun aanvragen digitaal indienen. Thema’s waren onder andere veilig internetten, digi-pesten, cyberseks, weerbaarheid. Via gastlessen en workshops zijn heel wat jongeren bereikt.
Dienstverleningsovereenkomst met GGD
We hebben een dienstverleningsovereenkomst (DVO) met de GGD afgesloten waarin we specifieke afspraken hebben gemaakt over de uitvoering van de taken op het gebied van de publieke gezondheid. Op deze manier kunnen we als gemeente meer regie nemen en vindt optimale aansluiting plaats van de taken op het gebied van publieke gezondheid bij ons lokale (sociale) domein (WIJ). Ook maken we op deze manier meer gebruik van de expertise van de GGD om onze doelen op het gebied van Healthy Ageing en 'gezondheidsbeleid 2018-2021' te realiseren.
Conclusie
Er zijn mooie resultaten behaald en gezondheid staat maatschappelijk hoog op de agenda.