4.2.2 Individuele maatwerkvoorzieningen, jeugdhulp en jeugdbescherming
Op grond van de wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) hebben wij de wettelijke opdracht om onze inwoners met een beperking te ondersteunen in hun zelfredzaamheid en participatie. Wij hebben de ambitie iedereen zo goed mogelijk mee te laten doen In de samenleving. Zoveel mogelijk op eigen kracht, waar nodig met ondersteuning van het sociaal netwerk, algemene voorzieningen of maatwerkvoorzieningen. Een maatwerkvoorziening is afgestemd op iemands individuele situatie. Daarvoor wordt een uitgebreid onderzoek uitgevoerd naar iemands persoonlijke situatie: wat iemand zelf kan, wat iemand met hulp van zijn omgeving of netwerk kan en waar nog een ondersteuningsvraag ligt. Bij een algemene voorziening is dit niet het geval.
We bieden jeugdhulp waar een jeugdige of zijn ouders dit nodig hebben bij problemen met het opgroeien, de zelfredzaamheid of maatschappelijk participatie. In Groningen willen we:
- De opvoedkracht van ouders en de zelfredzaamheid van jeugdigen versterken zodat ze eventuele problemen zoveel mogelijk binnen het eigen netwerk zelf kunnen oplossen;
- Dat jeugdigen zoveel mogelijk in hun eigen omgeving opgroeien en deelnemen aan het gewone leven. Ondersteuning bieden we in de natuurlijke omgeving. Hiertoe transformeren we het jeugdstelsel;
- Als er (tijdelijk) hulp van buiten nodig is, dat de betrokken jeugdigen en betrokken ouders/opvoeders de begeleiding en ondersteuning krijgen die nodig is. En dat ze daar tevreden over zijn;
- Streven naar het inzetten van minder intensieve specialistische jeugdhulp en het voorkomen van terugval.
De school is een plek om problemen vroeg te signaleren. Gemeenten en schoolbesturen hebben daarbij een eigen verantwoordelijkheid. Gezamenlijk gaan we uit van: één kind, één gezin, één plan, één regisseur en één integrale benadering op het gebied van gezondheidszorg, onderwijs, maatschappelijke ondersteuning en werk & inkomen. Daarom werken we samen op lokale, regionale en provinciale schaal. Wij hebben de jongerenaanpak ingezet om de integrale werkwijze jeugdhulp, onderwijs en arbeidsmarkt te realiseren. De pilot School als Wijk is in 2016 geborgd door middel van de inzet van het voortgezet onderwijs (VO) WIJ-team. We organiseren frequente overleggen tussen de contactpersonen onderwijs en de WIJ-teams om de samenwerking te bevorderen.
Binnen de Jongeren aanpak speelt de Taskforce Jongeren een centrale rol. De Taskforce biedt onder andere een escalatiemodel voor professionals die met kwetsbare jongeren werken en is bevoegd om oplossingen voor een jongere te forceren als professionals er niet uitkomen. Onderdeel hiervan is ook het (snel) aanpassen van uitvoeringsbeleid als jongeren als neveneffect van dit beleid in de knel raken. Wij beschrijven deze aanpak en wat we hiervoor in 2017 gaan doen in beleidsveld 3.2.3 Passend onderwijs.
Met de volgende indicatoren wordt de voortgang van dit beleidsveld gemeten. Als er geen gegevens beschikbaar zijn/of één maal per twee jaar gemeten worden staat er een streepje.
Indicator(en)* | Behaald 2016** | Beoogd 2017 | Behaald 2017** |
|---|---|---|---|
Algemene voorziening huishoudelijke hulp | 2.006 (2.006 pers.) | - | 2.105 (2.105 pers.) |
Individuele ondersteuning (incl. maatwerk voorziening huishoudelijke hulp) | 3.892 (3.398 pers.) | - | 4.068 (3.545 pers.) |
Groepsgerichte ondersteuning en vervoer | 1.293 (986 pers.) | - | 1.344 (1.027 pers.) |
Kortdurend verblijf | 21 (21 pers.) | - | 16 (16 pers.) |
Beschermd wonen | 1337 (1335 pers.) |
| 1.398 (1.393 pers.) |
Maatschappelijke ondersteuning - begeleiding | 479 (471 pers.) |
| 437 (434 pers.) |
Vervoer- en woonvoorzieningen | 14.948 (8.503 pers.) | - | 14.293 (8.264 pers.) |
Totaal ondersteuning vanuit de Wmo | 23.977 (12.897 pers.) | - | 23.661 (12.980 pers.) |
Totaal ondersteuning vanuit de Jeugdwet | 4.580 (3.001 pers.) | - | 4.923 (3.244 pers.) |
Tevredenheid inwoners over maatwerk-voorzieningen Wmo:*** % cliënten Wmo (18 jaar e.o.) dat zegt dat de kwaliteit van de geboden ondersteuning goed is | 75% | >2016 | 79% |
Aantal ingediende klachten over maatwerk voorzieningen Wmo | 38 | <2016 | 54 |
Tevredenheid van jeugdige en ouder/voogd over maatwerkvoorzieningen Jeugdwet **** | - | - | - |
Aantal ingediende klachten over maatwerk voorzieningen Jeugdwet | 7 | - | 17 |
* Het betreft hier bij de hieronder genoemde voorzieningen telkens eerst het aantal geïndiceerde voorzieningen en tussen haakjes het aantal unieke personen met de betreffende geïndiceerde voorziening (personen kunnen meerdere geïndiceerde voorzieningen hebben; de som van het aantal unieke personen met een voorziening kan daarmee (bij sommige productgroepen) afwijken van het aantal geïndiceerde voorzieningen per productgroep, de som van het aantal unieke personen voor de verschillende productgroepen tezamen is daardoor tevens hoger dan het totaal aantal unieke personen met een voorziening);
** De peildata van de aantallen voorzieningen en personen betreffen respectievelijk 31-12-2016 en 31-12-2017;
*** Deze in Begroting 2017 voorgenomen indicator is bij het operationaliseren ervan nader gespecificeerd. De hier opgenomen geoperationaliseerde indicator maakt onderdeel uit van het CEO Wmo, deze bestaat uit een bredere set aan indicatoren (zie onderzoeksrapport);
**** Deze in Begroting 2017 voorgenomen indicator is niet op deze wijze beschikbaar, bij het operationaliseren van het CEO Jeugd bleek een gekwantificeerd onderzoek zoals bij het CEO Wmo niet haalbaar en is gekozen voor een andere vorm van (kwalitatief) onderzoek.
Wat wilden we bereiken in 2017?
Rekening houdend met de looptijd van de raamovereenkomsten voor de individuele (met daaraan gekoppeld de algemene voorziening huishoudelijke hulp) en groepsgerichte ondersteuning, kortdurend verblijf en beschermd wonen wilden wij deze voorzieningen in 2017 opnieuw aanbesteden voor de periode vanaf 2018. Daarnaast was het streven om in 2017 het doelgroepenvervoer aan te besteden voor de periode vanaf 2018. Het doelgroepenvervoer omvat het leerlingenvervoer, Wmo-vervoer en het WSW-vervoer.
We wilden in 2017 verder inzetten op een aantal belangrijke transformatieopgaven die gericht zijn op de kwalitatieve vernieuwing van het jeugdstelsel gericht op het (waar mogelijk) verminderen van de intramurale zorg en substitutie van zwaardere intensieve zorgvormen door meer ondersteuning en zorg dichtbij. Met als doel het zorgen dat kinderen zoveel mogelijk in hun eigen omgeving opgroeien en deel kunnen nemen aan het gewone leven. Dit zijn meerjarige opgaven die gemonitord worden.
Wat hebben we hiervoor gedaan?
In 2017 zijn de voorbereidingen getroffen om vanaf 2019 te werken met gebiedsondersteunende netwerken (GON)). In een GON worden verschillende diensten die nu als individuele en groepsgerichte ondersteuning vanuit de Wmo en sociale activering worden geïndiceerd, samengebracht en gecombineerd tot één budget. Hieronder valt ook het kortdurend verblijf.
Het doelgroepenvervoer is in regionaal verband voor 2018 tot en met 2021 ingekocht. Het doelgroepenvervoer omvat het leerlingenvervoer, het Wmo-vervoer en het WSW-vervoer.
In 2017 hebben we in RIGG-verband gezamenlijk met 22 andere gemeenten de jeugdhulp voor 2018 tot en met 2020 ingekocht. Met de gezamenlijke inkoop is de continuïteit en de beschikbaarheid van de jeugdhulpvoorzieningen gewaarborgd. Een deel van de ingekochte ambulante jeugdhulp wordt ingezet vanuit de WIJ-teams. Hiermee kunnen de WIJ-teams jeugdigen en hun opvoeders dichtbij huis ondersteunen en zo nodig kort behandelen, en beogen we een transformatie van zwaardere naar lichtere hulp te realiseren. Zie verder paragraaf 4.2.1 over de ondersteuningsstructuur van WIJ-Groningen.
In 2017 hebben wij in de WIJ-teams in Vinkhuizen en Hoogkerk bij 3 huisartsenpraktijken de functie Ondersteuner Jeugd en Gezin ingevoerd. Deze functie wordt gezien als een manier om te komen tot een efficiënte toegang tot de jeugdhulp en verbetering van de samenwerking tussen huisarts en WIJ-team. De verwachting is dat de inzet van een Ondersteuner Jeugd en Gezin bij de huisarts verwijzingen naar de specialistische jeugdhulp kan verminderen dan wel voorkomen.
In het najaar van 2017 werd bekend dat de tekorten in de jeugdhulp groter zijn dan voorzien. Eén van de oorzaken is een sterke stijging van het aantal indicaties. De RIGG heeft in oktober een Taskforce Sturing en monitoring ingesteld om grip te krijgen op de uitgaven. Wij leveren hier als gemeente Groningen een substantiële bijdrage aan. Maatregelen die wij uitvoeren zijn onder andere de versnelde uitrol van de Ondersteuner Jeugd en Gezin in de andere WIJ-teams en een onderzoek naar stapeling van zorg.
Conclusie
In 2017 is op het gebied van de Wmo en de jeugdhulp verder gewerkt aan een aantal grote transformatieopgaven die gericht zijn op de kwalitatieve vernieuwing van het zorgstelsel. De opbrengsten van de transformatie zijn nog niet terug te zien in een afname van de zorgkosten. Dit zijn meerjarige opgaven die gemonitord worden.
Omdat de zorg dichtbij wordt georganiseerd en de bekendheid van de WIJ toeneemt, zien we ook een groei in het aantal inwoners met een zorg- of ondersteuningsvraag dat in beeld komt bij de WIJ. De toename in uitgaven wordt dan ook met name veroorzaakt door een stijging in het aantal inwoners met een maatwerkvoorziening voor Wmo of jeugdhulp. Dit maakt tegelijkertijd ook dat het aantal klachten stijgt, maar hierbij dient opgemerkt te worden dat tegelijkertijd de tevredenheid stijgt onder inwoners met een maatwerkvoorziening.