Duurzaamheid in het reguliere beleid

Een duurzame leefomgeving behelst naast een groene energievoorziening, ook een goede luchtkwaliteit, het omzetten van afval tot grondstof, verduurzamen van de voedselvoorziening of het versterken van de biodiversiteit. De afgelopen jaren hebben we al veel bereikt en blijven we werken aan een duurzame stad.

In 2017 zijn we gericht aan de slag gegaan om duurzaamheid goed binnen de beleidsterreinen te verankeren. We zijn gestart met die beleidsterreinen, die zelf een versnelling willen maken en waar op het gebied van duurzaamheid grote winst is te behalen. De focus in 2017 lag op duurzaamheid bij grond-, weg en waterwerkzaamheden en duurzaam inkopen.

Speerpunten 2017: Duurzaam GWW en Maatschappelijk verantwoord inkopen

Duurzaam GWW

De Grond-, Weg- en Watersector (GWW) heeft een grote invloed (euro’s, volume, energieverbruik en ruimtebeslag) op een duurzame leefomgeving. In onze gemeente zetten we bijvoorbeeld jaarlijks enkele tientallen miljoenen euro’s om in deze sector. Door deze omvang heeft de GWW-sector potentie om duurzaamheidswinst te realiseren.

In januari 2017 hebben we ons aangesloten bij het samenwerkingsverband Duurzaam GWW2.0. De doelstelling van de samenwerking is kort en krachtig: “In 2020 is Duurzaam GWW-business as usual”!

De Aanpak Duurzaam GWW is een praktische werkwijze om duurzaamheid een plaats te geven in de Grond-, Weg- en Waterbouwprojecten. Met de Aanpak Duurzaam GWW worden verschillende stappen doorlopen zoals het formuleren van ambities, onderzoek naar kansen, concreet maken van de kansen en vastleggen en doorgeven van de maatregelen binnen de verschillende projectfases. De Aanpak Duurzaam GWW loopt dus van planvorming naar aanbesteden en vervolgens naar realisatie om te eindigen bij beheer, onderhoud en uiteindelijk sloop. Voor de aanpak zijn een aantal instrumenten beschikbaar: Omgevingswijzer, Ambitieweb, Dubocalc en CO2-prestatieladder. We hebben een Actie Jaarplan 2017 opgesteld en hierin aangegeven welke acties we moeten uitvoeren om invulling te geven aan de doelstelling. De belangrijkste acties die we in 2017 hebben uitgevoerd zijn:

• Introduceren Duurzaam GWW in de gemeentelijke organisatie;
• Werken met de Aanpak Duurzaam GWW bij vier pilotprojecten;
• Borgen Duurzaam GWW door het oprichten van een Stuurgroep en een Kerngroep.

Maatschappelijk verantwoord inkopen

In 2016 heeft de gemeente Groningen het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) ondertekend. Een belangrijk onderdeel van het manifest is de afspraak dat, na ondertekening, een actieplan MVI met specifieke doelstellingen voor beleid en praktijk wordt opgeleverd. In juli hebben we het actieplan opgeleverd en ingediend bij het ministerie. Om tot een goed actieplan te komen hebben we meerdere stappen ondernomen.

Organisatiebreed is een zo select mogelijke groep uitgenodigd om mee te denken over de aanpak en de huidige belemmeringen, (wat houdt ons momenteel tegen ten aanzien van MVI), in kaart te brengen. Met deze groep zijn een drietal sessies belegd. Vervolgens zijn deze belemmeringen en tips ten aanzien van de aanpak gestructureerd en vertaald in het actieplan MVI.

Omdat de realisatie van MVI in de praktijk dient te gebeuren hebben we ervoor gekozen om het actieplan via het inkoopinstrument ‘categoriemanagement’ te laten verlopen.Het Shared service center-inkoop faciliteert daarbij de categoriemanagers. Onlangs hebben we de eerste actie ingezet door met de vijf belangrijkste categorieën (gezien vanuit MVI-impact) een sessie te organiseren. Het resultaat van deze eerste sessie is dat er per categorie 2 a 3 aanbestedingen zijn vastgesteld die in 2018 conform MVI zullen worden aanbesteed.

Met deze aanpak zetten we in op een drietal onderdelen,

1. Bewustwording, Duurzaam werken, MVI is nog geen gemeengoed. Door concreet aan de slag te gaan werken we aan bewustwording bij de bij inkoop betrokken medewerkers.
2. Samenwerken. MVI vergt samenwerken, met afdelingen onderling, maar ook met externe partijen.
3. Kennis ontwikkelen. Voor diverse onderdelen die betrekking hebben op MVI zullen we kennis moeten ontwikkelen, denk hierbij aan Circulair Inkopen, inkopen op basis van gebruik in plaats van bezit, berekenen van Total Cost of Ownership etc. Door ‘aan de slag’ te gaan lopen we het snelst tegen deze onderdelen aan, waar we vervolgens de kennis voor ontwikkelen.

De resultaten van de eerste bijeenkomst worden binnen de categorieën verder ontwikkeld. De planning is dat deze resultaten in het tweede kwartaal van 2018 kunnen worden gepresenteerd.

Wat hebben we nog meer gedaan?

• In 2017 hebben we de eerste waterstofpomp op bedrijventerrein Westpoort gerealiseerd. Ons eigen wagenpark presenteerde dit jaar een Europese primeur met afvalwagens en veegauto’s die op waterstof rijden. Met windenergie op zee in combinatie met infrastructuur voor ‘stroom naar waterstof’ zetten we Groningen op de kaart als groen stopcontact van Nederland;
• Samen met onze partners in het OV-bureau zetten we in op verduurzaming van vervoermiddelen. In 2017 is geëxperimenteerd met twee waterstofbussen op de lijn Groningen-Delfzijl. Per 10 december 2017 is de groene Qlink-lijn 1/2 geëlektrificeerd. Dit door inzet van elektrische bussen en de realisatie van bijbehorende laadinfrastructuur;
• We zijn een groene stad en willen dit graag blijven. In 2017 is een pakket aan groen- en andere klimaat-adaptieve maatregelen vastgesteld en wordt er voor de komende twintig jaar jaarlijks 150 duizend euro geïnvesteerd in groenmaatregelen in de stad. Daarnaast hebben we sinds september 2017 een groencompensatieregeling. Projecten waarbij groen niet behouden of gecompenseerd kan worden, leveren een financiële bijdrage aan het groenfonds. De stad kan dan zelf investeren in de aanleg van nieuw groen;
• Groningen heeft hoge ambities op het gebied van gezondheid. We beogen de verschillen in gezondheid tussen de inwoners te verkleinen en de gezonde levensjaren van Groningers te verhogen. In 2017 stelden we de visie Healthy Ageing op.  Met de zes kernwaarden uit Healthy Ageing richten we onze openbare ruimte gezonder in. In Selwerd werken we aan een “man made blue zone” (een aanpak waarbij diverse organisaties samenwerken op meetbaar de sociaaleconomische gezondheidsverschillen te verkleinen). De prijsvraag Who Cares? laat ons zien hoe ouderen in de Oosterparkwijk zo lang mogelijk op een prettige manier thuis kunnen blijven wonen;
• In 2017 experimenteerden we met de Streekkantine.  Lokaal geproduceerde producten werden aangeboden in ons bedrijfsrestaurant op het Harm Buiterplein. Door de verhalen achter de producten word je bewuster van wat je eet, waar je eten vandaan komt, hoe je gezonder zou kunnen leven en hoeveel eten we nu eigenlijk weggooien. Voor de afdeling Inkoop is de pilot een goede test voor de aanbesteding van de Catering;
• Twee vergaderkamers zijn duurzaam ingericht (Kreupelstraat en Gedempte Zuiderdiep) en dienen als experimenteerruimte om onze gebouwen duurzaam in te richten;
• Deelnemers van 100-100-100 hebben laten zien dat het mogelijk is om veel minder afval te produceren. In 100 dagen is het deelnemers gelukt om 66 % minder restafval te produceren dan het gemiddelde in de gemeente Groningen;
• Interne communicatie. De eerste editie van de Goed Bezig Krant kwam op 26 januari 2017 uit. Daarna volgde er ieder kwartaal een nieuwe editie. De Goed Bezig Krant (een initiatief van Gresco, programma leefomgeving en programma Groningen geeft energie) informeert medewerkers over wat de gemeente allemaal doet op het gebied van duurzaamheid, zowel in de stad als in eigen gelederen.